Erlik / Yerlik

“Kişi, Kayra Han tarafından yaratıldığında temizdir; fakat, Erlik kişinin tinini kirletir.”

Erlik, Tamag/Tamu (yeraltı) Tanrısı’dır.

Her şeyin yaratıcısı olan Kayra Han’ın oğlu, Ülgen, Mergen ve Kızagan’ın kardeşidir. Ülgen’in aksine, kötülüğün simgesidir. Acun yaratılırken Kayra Han’a kötülük yaptığı için “Yeraltı Tanrısı” yapılmıştır. Yeraltının en derin dehlizlerinde, yeşil renkli bir sarayda, gümüşten bir tahtın üzerinde oturur. Karaya çalan bir güneş yaratmış, az ışık sağlayan bu güneşin Tamag da doğmasını sağlamıştır. Dokuz semerli bir boğası vardır.

Bir Kam, ayin sırasında yeraltına inip Erlik ile tin/ruh pazarlığı yaptıktan sonra onu şöyle tarif eder:

“Bindiği kara küheylan, döşeği kara kunduz derisinden, beline kuşak yetişmez. Göz kapağı bir karış, kara bıyık, kara sakalı. Kovası kişi göğsünden, kadehi kurumuş kafatasından, kılıcı yeşil demirden, kürek kemikleri yassı demirden, dizgini kara ipekten, kamçısı kara yılan…”

Abra ve Yutpa (ejdere benzeyen iki yılan) Erlik’in sarayını korurlar. Erlik’in Kazar ve Pazar (ezer ve kezer) adında iki köpeği ve Pora NinciKara Ninci adlı iki yardımcısı vardır. Ölüm Tanrısı Aldaçı/Aldacı Erlik’in elçisidir.

Kayra Han ilk önce onu yaratmış ve onun aracılığıyla da yeryüzünü, dağları, vadileri meydana getirmiştir. Fakat kendisine baş kaldırması üzerine, ona “Erlik/Yerlik” adını vererek gökyüzünden yeraltına atmıştır.